De beurzen hebben de eerste aftrap voor het nieuwe jaar al gegeven. De eerste voorspellingen kunnen we al invullen nu de eerste vijf handelsdagen zijn afgesloten. Volgens de Stock Traders Almanac is het zo dat al de S&P de eerste vijf dagen van het jaar stijgt, er een kans is van 85 procent dat de S&P het jaar ook positief afsluit. Deze barometer baseert zich daarbij op 40 jaar aan koershistorie. Nu de S&P echter de eerste vijf dagen lager heeft afgesloten kunnen we deze positieve voorspelling terzijde leggen.

Januari als barometer

Wellicht dat we aan het einde van de maand nog een herkansing krijgen. ‘As goes January, so goes the year’ is een klassieke uitspraak. Deze ‘voorspelling’ bleek 62 van de afgelopen 85 jaren correct. Maar wat kunnen we ermee? Niet veel volgens mij. Immers, het kan zijn dat de eerste maand positief is en het jaar ook, maar dat de overige elf maanden per saldo niet veel extra rendement hebben laten zien. Het kan ook zijn dat de beurs eerst een forse correctie ondergaat en dan herstelt om het jaar positief af te sluiten. Met andere woorden, er is een verschil tussen gelijk hebben en geld verdienen. Ik hecht dus zelf niet zoveel waarde aan dit soort barometers, al is het leuk om er elk jaar over te lezen.

Voorspellingen van banken

Wellicht moeten we ons heil dan zoeken in de voorspellingen van banken. Dit zijn immers professionele beleggers, die weten waar ze over praten. Welnu, wie goed naar de jaarlijkse prognoses kijkt, ziet een duidelijke rode draad: elk jaar is positief. Volgens verreweg de meeste prognoses sluiten de beurzen elk jaar hoger af dan het jaar ervoor. Eerder ingezette positieve (koers)ontwikkelingen worden lineair doorgetrokken en mocht het voorgaande jaar negatief zijn, dan gaat men uit van een herstel. Kortom, pure marketing, maar zonder toegevoegde waarde voor de belegger. Het gaat hier dus niet om het maken van verkeerde prognoses, maar het is gewoon beleid dat een negatief beursjaar niet bestaat. Dat zou immers slecht zijn voor de zaken.

Correlatie rente en aandelen

Hebben we dan als belegger iets aan de voorspelling dat als de Fed gaat taperen, de rente fors zal stijgen en aandelen derhalve zullen dalen? Hier geraken we op een interessant punt, namelijk de correlatie tussen rente en aandelen en op dit punt zien we vaak verhitte discussies. De een ziet hier een ontwikkeling dat een stijgende rente tot dalende aandelenkoersen leidt, de ander juist dat een stijgende rente juist wel samen gaat met stijgende aandelenkoersen. Het probleem: kijken we naar 100 jaar historie, dan zien we beide situaties. Als men kijkt naar de correlatie tussen de rente en aandelen, dan blijkt deze correlatie nogal te fluctueren, maar over het algemeen is er sprake van een zwakke tot geen correlatie.

Wat men wel ziet is als de rente onverwacht stijgt (dus de Fed verhoogt de rente terwijl de markt daar niet op had gerekend), dat aandelen daar dan negatief op reageren. Dat is nu niet aan de orde, omdat de Fed er een spel van maakt de markten op de hoogte te houden of en wanneer zij de rente zal verhogen. Een tweede scenario waarin er een negatieve correlatie tussen de rente en aandelen ontstaat is als er een combinatie is van een hoge inflatie en lage economische groei. Een hogere rente in combinatie met een lage economische groei zorgt voor afnemende winstmarges bij bedrijven. Winsten nemen dus in nominale termen af en de inflatie zorgt er nog voor dat deze winsten in reële termen nog verder worden uitgehold. Dus, een stijgende rente is niet het probleem, wel een stijgende rente in combinatie met een lage economische groei en een toename van de inflatie. Ook dat scenario lijkt niet aan de orde, want de inflatie neemt eerder af dan toe. Kortom, de angst dat een stijgende rente tot een daling van de aandelenkoersen leidt, lijkt mij te ver gezocht, omdat dit voor de markt geen verrassing meer is en de onderliggende combinatie van groei, rente en inflatie niet aanwezig om tot een negatieve correlatie te leiden.

Economische groei en aandelen

Hebben we dan geen houvast voor dit jaar? Een goede vraag die lastig is te beantwoorden. De gedachte dat de verwachte economische groei de aandelenmarkten stuurt is logisch, maar niet correct. Diverse wetenschappelijke studies wijzen uit dat lange termijn aandelenrendementen en de groei van het bruto nationaal product maar een zeer zwakke en wisselende correlatie met elkaar hebben. De financiële markten hebben derhalve een eigen dynamiek, vandaar dat ik ook een sterke aanhanger ben van het principe van ‘mean reversion’. Als je ziet dat de koersen te ver stijgen of dalen ten opzichte van een gemiddelde, dan ontstaat op termijn altijd een tegenbeweging. De afgelopen vijf jaar is de S&P index met 177% procent gestegen. Historisch gezien krijg je dan op enig moment een correctie, gemiddeld variërend van 20 tot 40 procent. Ik ga ervan uit dat we een dergelijke correctie ook dit jaar gaan zien, gevolgd door een interessant instapniveau voor de jaren erna.

Topvorming kan door het grote optimisme (voorlopig zien veel beleggers elke koersdip als een koopkans) even duren, maar als dat proces eenmaal is ingezet, dan zul je zien dat iedereen weer door dezelfde deur naar buiten wil (de dynamiek van de markt) en dan kan een correctie wel eens hard gaan. Aangezien voorspellen geen toegevoegde waarde heeft, wacht ik gewoon op de signalen die de markt mij geeft en probeer dan zo vroeg mogelijk daarop te reageren (waarbij ik altijd het potentiële rendement afweeg tegenover het risico).

Michael Ahrens houdt zich bezig met het ontwikkelen van cursussen en seminars en schrijft blogs over trading op persoonlijke titel (www.cyclustrader.nl) . Hij is daarnaast directeur en partner bij ML Finance Academy (www.mlfa.eu). De informatie in deze column is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Michael Ahrens geven zijn mening weer in zijn hoedanigheid als blogger en columnist bij DFT.nl. Het is mogelijk dat Michael Ahrens op het moment van schrijven posities in genoemde fondsen heeft. Bezoek voor dagelijkse marktcommentaren www.cyclustrader.nl of volg Michael Ahrens via twitter (@cyclustrader).